Het Brokopondostuwmeer

Vijftig jaar Brokopondo: ontstaansgeschiedenis gekenmerkt door transmigratie en leed.
Dagblad Suriname, 2 februari 2009

Dit jaar is het precies vijftig jaar toen bij landsverordening het district Brokopondo werd ingesteld. Door de op komst zijnde Afobakkadam werd het voor de toenmalige regering noodzakelijk om een bestuurlijke post in het district te plaatsen. Deze gebeurtenissen zouden alleen maar de voorloper zijn van een transmigratie, vol leed die tot vandaag de dag voelbaar is. Deze gevoelens kwamen naar voren tijdens de lezingen die in verband met het vijftigjarig bestaan van Brokopondo door deskundigen Richene Libretto en Egbert Eersteling werden gehouden in het Nucleuscentrum.

Libretto had het tijdens zijn inleiding over de ontstaansgeschiedenis van Brokopondo. Uit documentatie blijkt dat de opzet van Brokopondo alleen diende om de administratie van de bevolking bij te houden. Voordat de dam voltooid was, had de regering de taak op zich genomen om de ruim 6000 binnenlandbewoners uit verschillende gebieden te evacueren naar de transmigranten dorpen.

Daarvoor had de regering ter plekke een administratieve unit nodig. Later zou blijken dat dit ook het enige doel was voor het instellen van een heel district Brokopondo. Libretto legde ook uit hoe de lening met Alcoa eruit zag. Uit de deal blijkt dat Suriname het logistieke en onderzoeksgedeelte op zich moest nemen. Alcoa zou in ruil daarvoor een samenwerking aangaan, waarbij zij hier een dochteronderneming zou opzetten. Die onderneming zou de dam, het netwerk en een weg aanleggen. Van de opgewekte energie zou Suralco 90% opeisen en moest de Surinaamse overheid de Afobakkaweg onderhouden.

Naast ongunstige effecten liet Eersteling zien dat er ook gunstige effecten waren. Zo zou het onderwijsniveau in Brokopondo tot een van de hoogste in ons land gaan behoren. De piekperiode kende Suriname van 1964 tot en met 1986. Daarna zou het bergafwaarts gaan met het onderwijs. Een pijnlijk moment wordt het wanneer duidelijk wordt dat de slachtofferrol niet altijd opgaat. Tijdens de bouw van de dam hebben lokale bewoners flink meegeholpen. Door hun naïviteit hadden ze nooit gedacht dat hun woongebied onder water zou lopen. Men wilde geld verdienen en nam de dreiging niet serieus. Op 1 februari 1964, wanneer granman Jozef Aboikoni de omleidingen sluit en er een meer (Blommensteinmeer) ontstaan, wordt het duidelijk. Obia’s en andere bovennatuurlijke krachten hebben het meer nooit kunnen stoppen.
Het van Blommensteinmeer, meer bekend als het Brokopondostuwmeer neemt een heel groot oppervlakte van Brokopondo in beslag.